ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب (کتاب)
کتابی است در باب فقه شیعه اثر آیت الله جواد تبریزی.
| نویسنده | جواد تبریزی |
| موضوع | مكاسب |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
|
| |
محتویات
معرفی اجمالی کتاب
«ارشاد الطالب الى التعليق على المكاسب» تاليف آيت الله شيخ جواد تبريزى است كه شرحى مبسوط بر كتاب مكاسب شيخ مرتضى انصارى است.
انگیزه نگارش
هدف از تاليف اين مجموعه شرح و توضيح نقاط مشكل و مجمل كتاب مكاسب شيخ مرتضى انصارى است.
ساختار کتاب
در ابتداى صفحات كتاب، متن كتاب المكاسب شيخ مرتضى انصارى آمده و در پايين صفحات شرح متن تبيين شده است. ترتيب مباحث ذكر شده در اين مجموعه نيز همان مباحث كتاب المكاسب بوده و به ترتيب مكاسب محرمه، بيع و معاطات، شرايط متعاقدين و خيارات مورد تجزيه و تحليل فقهى قرار گرفته و ادله و مستندات فقهى آنها اعم از كتاب، سنت، عقل، اجماع و آراى ساير فقها بيان گرديده است.
بخش های کتاب
در ابتدا مباحث مربوط به مكاسب محرمه شرح داده شده و ادله مربوط به حرمت كسب اشياى نجس از آيات و روايات تبيين شده و فرق بين مكاسب و متاجر بيان گرديده است. نگارنده در همين زمينه به رواياتى درباره معاوضه و خريد و فروش بول حيوانات و عذره آنها، خريد و فروش خون، مردار، سگ، خوك، شراب، آب جو (فقاع) و ديگر اشياى نجس، خريد و فروش شخص كافر، خريد و فروش سگ براى شكار و صيادى، خريد و فروش عصير عنبى و ساير عصاره‌هاى نجس، خريد و فروش روغن نجس و سبب حرمت خريد و فروش آنها اشاره كرده و به اين نتيجه مى‌رسد كه اين معاملات نجس در صورتى كه منفعت عقلائيه معتد به داشته باشد و مستلزم عمل حرامى نباشد، جايز است.
در ادامه، وى به حرمت خريد و فروش مجسمه و صليب و ساير انتفاعات حاصل از آن پرداخته و حرمت خريد و فروش انگور به كسى كه از آن شراب توليد مى‌كند را نيز بررسى نموده است. در قسمت‌هاى بعدى كتاب حكم كمك كردن شخصى بر كار حرام، وجوب امر به معروف و نهى از منكر و شرايط آن، خريد و فروش اسلحه با كفار و دشمنان دين، حكم تدليس ماشطه (تزيين كردن زن زشت و زيبا جلوه دادن او براى ازدواج)، حرمت پوشيدن لباس ابريشمى براى مردان و بر تن كردن لباس زنان توسط آنان، حرمت آوازه‌خوانى زنان، حرمت تصويرگرى و اكتساب به وسيله آن، حرمت كم‌فروشى و كم گذاشتن جنس هنگام خريد و فروش در ترازو، حرمت ستاره شناسى (تنجيم)، حرمت حفظ كتب ضلال، حرمت تراشيدن ريش، حرمت وضعى و تكليفى رشوه، حرمت فحش دادن به مؤمن، حرمت سحر و جادوگرى، حرمت غش در معامله، حرمت غنا و موسيقى حرام، حرمت غيبت و استماع آن، حرمت دروغ و حكم توريه و استثناهاى دروغ، حرمت كهانت، حرمت لهو و لعب و كمك كردن به ظالمين، حكم سخن‌چينى و نوحه‌سرایی بر مردگان، حكم قبول كردن ولايت ستم‌گران و مجوزات آن حكم، ضرر رساندن به افراد، حرمت هجو و استهزاى مؤمن، حكم گرفتن اجرت بر عبادت و واجبات، حكم خريد و فروش قرآن كريم، حكم اموال مجهول المالك و خريد و فروش آن و تصدق نمودن از براى آن، حكم خريد و فروش خراج و ماليات، احكام اراضى خراجيه و حكم معامله كردن خمس و زكات آن از جمله ديگر مباحث جلد اول است كه به صورت مبسوط و مستدل بيان گرديده است.
در جلد دوم ادامه احكام مكاسب محرمه و احكام و شروط عقد بيع و انواع آن بررسى شده است. در جلد سوم ادامه احكام بيع مانند احكام ولايت پدر و جد پدرى، ولايت فقيه و مناصب او، ولايت پيامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام، استدلال به روايات در اثبات ولايت فقيه در عصر غيبت ولايت مؤمنان عادل، معتبربودن ماليت در عوضين در بيع، موجبات ملكيت، عدم جواز بيع مال وقفى، اقسام و احكام وقف، صورت‌هاى جايز بودن بيع وقف، احكام بيع رهن و عدم جواز و صور جواز آن، شرايط عوضين در معاملات، شرط بودن علم به ثمن و مثمن، تعيين معيار در مكيل و موزون بودن مبيع، خبردادن مقدار شى‌ء مورد معامله توسط بايع و اختلاف بايع و مشترى در معامله بيان شده و ادله فقهى آنها بررسى گرديده است.
در جلد چهارم و پايانى، احكام و فروع مربوط به خيارات بيان شده است. نگارنده، نخست به بررسى معناى خيار در معاملات پرداخته و سپس احكام و شرايط خيار مجلس، شرط، حيوان، غبن، تأخير، رؤيت، عيب و مسقطات هر يك از اين خيارات را بررسى نموده است. احكام شرط در بيع، احكام خريد و فروش حق خيار، شرط فاسد و صحيح در بيع، احكام بيع نسيه و احكام عيب و تلف بيع از مباحث پايانى كتاب است. منابع كتاب در پاورقى و فهرست تفصيلى آن در پايان هر جلد آمده است.
وضعیت نشر
کتاب ارشاد الطالب توسط انتشارات دارالصدیقه الشهیده سلام اله علیها در سال ۱۳۸۸ و م‍وس‍س‍ه اس‍م‍اع‍ی‍ل‍ی‍ان در سال ۱۳۷۴ به چاپ رسیده است.
منابع
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، جامع فقه اهل البیت 2 [لوح فشرده]: بخش کتابشناسی، معرفی "ارشاد الطالب الى التعليق على المكاسب".